Atrakcje i ciekawostki

W dziejach Staszowa do połowy XIX wieku spotykamy, aż nadto dowodów zainteresowania rozwojem miasta i sytuacją jego mieszkańców ze strony właścicieli dóbr staszowskich. Niewątpliwym przykładem jest zafundowanie staszowianom zegara na wieży ratuszowej, przez ówczesnego dziedzica „państwa staszowskiego”, hrabiego Alfreda Potockiego, w roku 1825. Konstruktorem chronometru został wybrany „obywatel miasta Krakowa, zegarmistrz Wojciech Żebrawski".

Park miejski położony na Osiedlu Północ, pomiędzy ul. Opatowską, a ul. Jana Pawła II. Na jego terenie można skorzystać ze ścieżek dla spacerowiczów, placu zabaw oraz siłowni miejskiej. Park w gorące, letnie dni kusi mieszkańców cieniem dawanym przez liczne drzewa. Odbywają się tu koncerty, występy artystyczne oraz rekonstrukcje historyczne. W parku znajdują się dwa pomniki. Jeden upamiętnia staszowskie ofiary mordu katyńskiego, drugi to Ławeczka Adama Bienia, jednego z przywódców Polskiego Państwa podziemnego, I Zastępcy Delegata Rządu RP na kraj w latach 1943-45, skazanego w 'Procesie Szesnastu' i więzionego w Moskwie. Adam Bień patronuje całemu parkowi.

Długość kamieniołomów w Smerdynie to kilka kilometrów. Lokalni mieszkańcy nazywają je kamionkami. Przez wieki smerdyński piaskowiec stanowił podstawowy materiał budowlany w okolicy Staszowa. Do Smerdyny warto się wybrać aby podziwiać malowniczy krajobraz, który powstał w wyniku eksploatacji surowca. Od 2018 r. na terenie dawnego kamieniołomu organizowany jest Puchar Południowej Polski - Cross Country. Terenem opiekuje się Fundacja Ziemi Smerdyńskiej "Kamionka".

W 2020 r., Staszów zyskał nową przestrzeń do wypoczynku i rekreacji dla całych rodzin. Na nieużytkach pomiędzy osiedlem „Ogrody”, a osiedlem Wschód, powstał Park Miejski im. Górników Siarkowych. Na ponad 12 ha posadzono 600 drzew oraz 40 tysięcy kwiatów i krzewów ozdobnych. Część nasadzeń tworzy szpalery wzdłuż alei i będzie dawać cień podczas upalnych, letnich dni

Przy ul. Parkowej znajdował się budynek dawnego spichlerza z przełomu XVIII i XIX wieku. Budynek przeniesiono do skansenu w Tokarni w 1981 r. Spichlerz był drewniany i posiadał gontowy dach naczółkowy. Budynek ten stanowi jedyny na Kielecczyźnie przykład spichlerza wąskofrontowego, zbudowanego na rzucie kwadratu.

Od 2018 r. w Kurozwękach działa Browar Popiel. Jest to pierwszy browar restauracyjny w naszym województwie. Budynek znajduje się w miejscu dawnych czworaków, 200 m przed Pałacem w Kurozwękach. Do dyspozycji gości przygotowano dwie duże sale. Warzelnia i fermentownia browaru zlokalizowane są w części sali na parterze, tak aby odwiedzający browar mogli obserwować produkcję piwa.

Zapora w Chańczy składa się z: zapory ziemnej czołowej lewej i prawej, betonowego bloku przelewowo-spustowego, niecki wypadowej oraz obwałowania cofkowego. Zapora ziemna zbiornika ma długość 412 m, wysokość maksymalną 13.8 m, natomiast szerokości korony to 10.0 m.

Jest to najmniejsze z jezior położonych tuż obok siebie. Duży, Drugi, Trzeci i Czwarty połączone są ze sobą kanałami, które umożliwiają swobodne przepływanie rowerków wodnych, kajaków i łódek. Piąty Staw kiedyś okresowo z nimi połączony, dzisiaj dziki i powoli zarastający. Jest coś magicznego w tym miejscu, wyspie na środku i przewróconych drzewach dokoła. Piąty Staw jest miejscem, w którym możemy zobaczyć na własne oczy jak wygląda proces zanikania leśnych stawów i oczek wodnych.

Przy ul. Rakowskiej w Staszowie znajdują się pozostałości po niewielkim kamieniołomie gipsowym. Na jego terenie znaleźć można skalną wnękę o głębokości kilku metrów. Niewykluczone, że Jaskinia Staszowska ciągnie się dalej, ale jej eksploracja wymagałaby poszerzenia i wykucia przejścia do dalszej jej części. Z góry nieczynnego kamieniołomu rozpościera się widok na Błonia, i przepływającą przez nie rzekę Destę.

Zbiornik znajduje się po północnej stronie Drogi Wojewódzkiej 765, około 500 m od Karczmy Świętokrzyskiej. Nazwa stawu wzięła się od ogrodzenia, które dawniej go otaczało. W chwili obecnej przy Grodzonym znajduje się utwardzony podjazd i punkt czerpania wody, który jest częścią sieci przeciwpożarowej (dróg i punktów czerpania wody) Nadleśnictwa Staszów. Na mapach Geoportalu zbiornik występuje pod nazwą „Odrodzony”.

Duży Staw połączony jest z trzema innymi zbiornikami kanałami. Pozwala to na swobodne pływanie kajakami, łódkami i rowerkami wodnymi pomiędzy Dużym, Drugim, Trzecim i Czwartym Stawem.

Od października 2015 r przy zdumieniu przypadkowych spacerowiczów Golejów opanowują morsy. Cotygodniowe kąpiele organizuje nieformalna grupa „Staszowskie Morsy”

Chańcza to największy zbiornik wodny w województwie świętokrzyskim. Południowa część zalewu leży w powiecie staszowskim, a północna w powiecie kieleckim. Bliska odległość od Staszowa (14 km) powoduje, że zalew spełnia istotną rolę rekreacyjną dla mieszkańców Gminy Staszów i nie tylko.

Zbiornik ten znajduje się przy najczęściej uczęszczanym szlaku prowadzącym ze Staszowa nad Duży Staw. W momencie gdy z prawej strony mijamy Jezioro Donica położone w głębokiej niecce, Przedpole mamy po swojej lewej stronie. W sezonie letnim staw ukryty jest za gęstą roślinnością.

Rzeka Czarna Staszowska swój początek bierze w Górach Świętokrzyskich. Jej źródła wypływają spod Góry Kamień, Góry Stołowej i Góry Włochy. Jej długość to 61 km. Nasza rzeka jest lewobrzeżnym dopływem górnej Wisły.

Jezioro Jasne położone jest w odległości ok. 5 km od centrum Staszowa i ok. 3 km od największego z golejowskich stawów. Można do niego dotrzeć wieloma duktami leśnymi. W przeciwieństwie do skupiska jezior krasowych w pobliżu Dużego Stawu,

Olga Tokarczuk to obecnie jedna z najbardziej znanych i cenionych polskich pisarek. W 2019 r. otrzymała Literacką Nagrodę Nobla.Akcja jej powieści z 1996 r. pt. „Prawiek i inne czasy” osadzona została na terenie Ziemi Staszowskiej ( m.in. w Zagrodach, Kurozwękach i Staszowie).

Przez Staszów przepływają dwie rzeki: Czarna Staszowska oraz Desta. Desta to lewobrzeżny dopływ Czarnej.

Na terenie Gminy Staszów znajdują się 4 parki dworskie-krajobrazowe: Wszystkie parki to obszary chronione, wyróżniające się wartościami przyrodniczymi, historycznymi i kulturowymi.

Niewielki staw położony poniżej Jeziora Donica, z którym bywa okresowo połączony. Od Dużego Stawu dzieli go ok. 200 metrów.

Jedno z najbardziej urokliwych jezior golejowskich. Oddalone od Dużego Stawu o około 300 metrów. Jezioro znane było z pływającej wyspy, która z biegiem czasu przeobraża się w półwysep. Na jeziorze zaobserwować można tworzenie się kolejnych małych wysepek.

Trzeci Upust to malowniczo położone ruiny śluzy na rzece Czarnej Staszowskiej. Ruiny znajdują się w okolicach ul. Rzecznej, przy drodze gminnej Staszów-Zagrody.

Odrestaurowana i odnowiona w 2015 r. latarnia leśna w Wiązownicy-Kolonii ma około 300 lat. Takie obiekty stawiano dawniej przy szlakach handlowych, aby wskazywały drogę wędrowcom. Rozpalany na szczycie ogień był drogowskazem przy ważnym szlaku z Sandomierza do Krakowa. Budowla ma około 5 metrów wysokości i jest wykonana z kamienia wydobywanego w pobliskich kamieniołomach.

Nadleśnictwo Staszów swym zasięgiem obejmuje teren położony w trzech powiatach (sandomierskim, staszowskim i opatowskim) i w 11 gminach (Bogoria, Łubnice, Lipnik, Klimontów, Koprzywnica, Osiek, Łoniów, Połaniec, Obrazów, Rytwiany i Staszów).

Kras Staszowski to jeden z dwóch obszarów na terenie Nadleśnictwa Staszów, który jest częścią sieci NATURA 2000. Obszar ten składa się z kilku fragmentów różniących się od siebie. Na wschód od Staszowa znajduje się kompleks leśny z licznymi lejkami i misami krasowymi, zachodni fragment to stawy hodowlane z rezerwatem- Dziki Staw, a część południowo-wschodnia to głównie strumień bez nazwy oraz fragmenty lasów mieszanych z jeziorkami krasowymi.

Duży Staw to największe i najbardziej popularne z kilkudziesięciu jezior krasowych występujących w Lasach Golejowskich. To właśnie nad nim, już w latach 70’ powstała infrastruktura turystyczna

Na terenie Zespołu Pałacowo-Parkowego w Kurozwękach, znajdują się trzy piękne platany klonolistne. W 1980 r. drzewa otrzymały rangę pomników przyrody. Platany są przykładem doskonale zachowanych, zabytkowych obiektów przyrodniczych.

Konsekrowany w 2000 r., kościół parafialny pw. św. Barbary został zaprojektowany przez wielkiego polskiego architekta i profesora Politechniki Krakowskiej Wiktora Zina. Co roku Stowarzyszenie Ochrony Narodowego Dziedzictwa Materialnego przyznaje nagrodę imienia profesora. Wyróżnienie wręczane jest na Zamku Królewskim w Warszawie, w trakcie gali Ogólnopolskiego Konkursu Otwartego „Modernizacja Roku”.

Zalew Nad Czarną to teren między rzeką Czarną Staszowską, kanałem młyńskim, a ul. Piłsudskiego i budynkiem Strażnicy Państwowej Straży Pożarnej. Całość zajmuje obszar ok. 4 ha, w tym zarybione stawy o powierzchni 1,4 ha.

Stambułki to charakterystyczne fajki wytwarzane w I połowie XIX wieku w Staszowie. Był to najpopularniejszy wyrób staszowskich rzemieślników.

Urokliwy wąwóz, który swym wyglądem przypomina Wąwóz Królowej Jadwigi w Sandomierzu, czyste powietrze, malownicza okolica - to tylko niektóre atrybuty czekające na zwiedzających Dolinę Kacanki.

Jezioro położone w Staszowie, przy drodze prowadzącej w stronę Bogorii.

Gmina Staszów posiada bogatą faunę. Rozległe lasy zamieszkiwane są przez charakterystyczne dla tego ekosystemu gatunki zwierząt.

Zespół 6 jezior pochodzenia krasowego, znajdujących się w niedalekiej odległości od osiedla Pocieszka.

Źródełko pod Dębem jest miejscem poboru wody, uznawanej przez wielu mieszkańców Staszowa za leczniczą.

Lasy staszowskie to wielka różnorodność siedlisk i gatunków. Przeważają lasy liściaste i mieszane. Spośród gatunków lasotwórczych dominuje sosna z domieszką buków, brzóz i grabów.

Wypoczynkowi połączonemu z edukacją leśną na naszym terenie służy "Ścieżka Edukacji Leśnej w Czernicy". Na wytyczonych trasach umiejscowiono 19 przystanków omawiających życie lasu, cele gospodarki leśnej oraz zadania leśnika.

Zespół ten powstał w 2003 roku. Znajduje się na skraju lasu w bezpośrednim sąsiedztwie leśniczówki Golejów, na terenie Staszowa.

Co roku, od lipca do października w Kurozwękach można podziwiać, gubić się i odnajdywać w jedynym w Polsce Kukurydzianym Labiryncie.

Golgotę w Jasieniu tworzą trzy wysokie, drewniane krzyże ustawione na wzgórzu, górujące nad całą okolicą. Pod górkami kręcony był ostatni odcinek "Czarnych Chmur".

„Diabelski kamień” – ogromny głaz, który według legendy rozwścieczony diabeł chciał zrzucić na położony tuż obok kościół w Kurozwękach.

Wyjątkową atrakcją zoologiczną ziemi staszowskiej jest jedyne w Polsce stado bizonów amerykańskich. Hodowla bizonów amerykańskich jest prowadzona od 2001 roku przy Zespole Pałacowym w Kurozwękach. Stado zostało sprowadzone z Belgii.