„Pamięć o Katyniu to nasz moralny obowiązek...”

82 lata temu prawie 22 tysiące polskich obywateli II Rzeczypospolitej zostało rozstrzelanych przez funkcjonariuszy NKWD na rozkaz sowieckich władz. Zginęli między innymi oficerowie Wojska Polskiego, policjanci, urzędnicy, uczeni, lekarze, prawnicy, a także artyści. Wśród ofiar zbrodni byli również mieszkańcy ziemi staszowskiej. Dla upamiętnienia tych tragicznych wydarzeń w środę, 13 kwietnia, przedstawiciele władz samorządu lokalnego i wojewódzkiego, duchowieństwa, Związku Strzeleckiego „Strzelec” w Staszowie oraz Liceum Ogólnokształcącego im. ks. kard. S. Wyszyńskiego w Staszowie złożyli symboliczne kwiaty oraz zapalili znicze pod Pomnikiem Katyńskim w Parku im. Adama Bienia.

13 kwietnia przypada Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej, ustanowiony uchwałą Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 14 listopada 2007. To polskie święto, które obchodzone jest co roku w rocznicę opublikowania przez Niemców w 1943 roku informacji o odkryciu w ZSRR masowych grobów oficerów Wojska Polskiego. Zostali oni zamordowani przez NKWD w 1940 roku.

Zebranych w Parku im. Adama Bienia powitał dr Dariusz Kubalski – dyrektor Publicznej Szkoły Podstawowej nr 2 im. I. J. Paderewskiego w Staszowie, który przypomniał najistotniejsze fakty dotyczące zbrodni w Katyniu. Burmistrz Leszek Kopeć podziękował wszystkim za obecność, zwracając się do zebranych:

- Co roku, 13 kwietnia, w szczególny sposób czcimy pamięć tych, którzy padli ofiarą okrutnej, komunistycznej zbrodni. Zbrodni przeciwko pokojowi i ludzkości. Ten akt ludobójstwa, którego dopuścili się Sowieci, trwa w naszej pamięci, jako bolesna rana, dlatego spotykamy się tutaj dzisiaj, przy Pomniku Katyńskim, aby oddać cześć naszym przodkom, którzy w bestialski sposób stracili życie z rąk funkcjonariuszy NKWD – powiedział burmistrz Staszowa. - Pamięć o Katyniu to nasz moralny obowiązek, to nasze zobowiązanie. Dziękuję Wam, wszystkim za to, że jesteśmy tutaj razem i że chwilą modlitwy i zadumy możemy wspólnie oddać hołd ofiarom rosyjskich zbrodniarzy – podsumował włodarz, który podziękował również strzelcom z ZS „Strzelec”, działającym przy staszowskim liceum, za pełnienie warty honorowej. Rozstrzygnięto także konkursy katyńskie, zorganizowane w szkołach, a nagrodzonym wręczono upominki. Uczniowie „dwójki” przygotowali okolicznościowy montaż słowno-muzyczny.

Kwiaty pod Pomnikiem Katyńskim złożyli: Leszek Kopeć – burmistrz miasta i gminy Staszów, dr Ewa Kondek – zastępca burmistrza, Paweł Krakowiak – radny Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego, Józef Żółciak – starosta staszowski, Leszek Guzal – wicestarosta staszowski, Ireneusz Kwiecjasz – przewodniczący Rady Miejskiej w Staszowie wraz z Radnymi, Krystyna Semrau – członek Zarządu Powiatu w Staszowie, ks. kan. Edward Zieliński, Grzegorz Orzechowski – prezes Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Staszowie, Jacek Marek – prezes Zakładu Energetyki Cieplnej w Staszowie, Anna Karasińska – dyrektor Liceum Ogólnokształcącego im. ks. kard. S. Wyszyńskiego wraz z Anicetą Wójcik – wicedyrektorem szkoły oraz st. insp. Edwardem Drózdem i insp. Markiem Morawskim z Jednostki Strzeleckiej 2151 Staszów im. 2 Pułku Piechoty Legionów ZS „Strzelec” oraz delegacje szkół podstawowych i przedszkoli z gminy Staszów. Złożenie kwiatów oraz zapalenie zniczy w hołdzie pomordowanym obywatelom Rzeczypospolitej poprzedziła modlitwa w intencji bohaterów.

Uczestnicy obchodów Dnia Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej mogli obejrzeć wystawę „Zbrodnia Katyńska” przygotowaną przez IPN, która przedstawia okoliczności mordu dokonanego na Polakach wiosną 1940 r. Fotografie pochodzą ze zbiorów Archiwum Państwowego w Lublinie, IPN, Instytutu Ekspertyz Sądowych w Krakowie, Muzeum Katyńskiego, Pracowni Dokumentacji Dziejów Miasta Puławy, Lubelskiego Zarządu Polskiego Czerwonego Krzyża oraz ze zbiorów prywatnych. Wystawa w Parku im. Adama Bienia dostępna jest do 22 kwietnia.

Po wkroczeniu Armii Czerwonej na tereny Polski we wrześniu 1939 r. do sowieckiej niewoli trafiło ok. 250 tys. żołnierzy, w tym ok. 10 tys. oficerów zawodowych i rezerwy. Umieszczani byli w obozach w Starobielsku, Kozielsku i Ostaszkowie. Wiosną 1940 r. sowieci rozpoczęli przygotowania do likwidacji obozów. NKWD wymordowało z motywów politycznych blisko 22 tysiące obywateli polskich. Rozstrzelano co najmniej 21 768 polskich obywateli. Byli wśród nich oficerowie Wojska Polskiego - wybitni dowódcy i stratedzy, policjanci, urzędnicy, uczeni, profesorowie wyższych uczelni, artyści, lekarze, nauczyciele, prawnicy. Stanowili elitę narodu, jego potencjał obronny, intelektualny i twórczy. Jeńcy ginęli od strzału w tył głowy. Egzekucje trwały od kwietnia do maja 1940 roku. Ofiary dokonanej zbrodni zostały pogrzebane w zbiorowych mogiłach w Katyniu, Charkowie oraz Miednoje.

Jedną z powojennych kwestii czekających na wyjaśnienie był los zaginionych osób, w tym ofiar katyńskich. Komunistyczne władze Zbrodnię Katyńską chciały wymazać z ludzkiej pamięci. Wedle ówczesnego prawa osoby, które brały udział w działaniach wojennych i miały status osoby zaginionej, mogły zostać uznane za zmarłe po upływie roku od końca roku kalendarzowego, w którym skończyła się wojna, dlatego najczęściej jako datę śmierci przyjmowano 31 grudnia 1946 r. lub 9 maja 1946 r.

Jedną z ofiar Zbrodni Katyńskiej był kapitan Józef Jaroń, który przed wojną był kierownikiem Publicznej Szkoły Powszechnej Żeńskiej w Staszowie, przekształconej w wyniku reformy w roku szkolnym 1934/1935 w Publiczną Szkołę Powszechną nr 2. Był jednym z 22 tysięcy polskich jeńców wojennych zamordowanych przez sowietów i jednym z ponad 500 nauczycieli, więzionych w obozie w Kozielsku. Wśród ofiar byli także: kapitan Jan Franciszek Raczyński, podporucznik Jan Ignacy Wróblewski, przodownik Aleksander Lisicki i starszy posterunkowy Stanisław Dziewięcki. Ich śmierć upamiętnia Pomnik Katyński, który znajduje się w Parku Adama Bienia w Staszowie.